IP Code (IP Kodu)’un açılımı ‘international protection code (uluslararası koruma kodu)’ ya da ‘ingress protection code (giriş koruma kodu)’ olarak geçer. Açılımlarından da anlaşılacağı üzere IP koruma sınıfı elektrikle çalışan aletlerin dış etkenlere karşı dayanıklılığını belirlemek için Avrupa Komisyonu (CENELEC - Comité Européen de Normalisation Electrotechnique) tarafından geliştirilmiş uluslararası bir standarttır. Güvenli çalışma şartlarını belirtmek için elektrikli ürünlere IP kodu verilmelidir. Özellikle güvenlik kameraları ve telefonlarda gözlemlenebilir.
IP derecesi 2 veya 3 basamaklı bir sayıdır; 3. basamak IEC 60529 da yer almadığı için çoğunlukla kullanılmaz. Farklı etkilere karşı dayanıklılığı kolay ifade edebilmek için; IP derecelendirmesinde herbir basamak ayrı bir etkiye karşı korumayı ve basamaklardaki sayılar korumanın derecesini belirtir.
IP Sınıflandırmasında kullanılan basamakların anlamları:
1. Katı cisimlere karşı koruma
2. Sıvılardan koruma
3. Mekanik etkilerden koruma (IEC 60529’da yer almadığı için çok sık kullanılmaz)
1. Basamak
1. Çapı 50 mm (5 cm) olan katı cisme karşı koruma: Tehlikeli bölümlere elin dışı, kalın bir boru, sopa... ve yaklaşık bu kalınlıktaki cisimlerin erişimine karşı koruma.
2. Çapı 12,5 mm olan katı cisme karşı koruma: Tehlikeli bölümlere parmak, dolmakalem arkası... ve yaklaşık bu kalınlıktaki cisimlerin erişimine karşı koruma.
3. Çapı 2,5 mm olan katı cisme karşı koruma: Tehlikeli bölümlere tornavida, ortalama bir kablonun erkek ucu... ve yaklaşık bu kalınlıktaki cisimlerin erişimine karşı koruma.
4. Çapı 1 mm olan katı cisme karşı koruma: Tehlikeli bölümlere tel, kalem ucu... ve yaklaşık bu kalınlıktaki cisimlerin erişimine karşı koruma.
5. Toza karşı koruma: Tehlikeli bölümlere toz girişini zarar vermeyecek düzeylere indirme.
6. Toz geçirmez: Toz girişi tam anlamıyla engellenmiştir.
2. Basamak
1. Düşey olarak düşen su damlasına karşı koruma: Tavandan ya da başka bir yerden cihaza dik olarak damlayan suya karşı koruma.
2. Mahfaza 15° ye kadar eğik olarak düşen su damlalarına karşı koruma: Rüzgârlı havada yağan yağmur ve benzerlerine karşı koruma.
3. Su püskürtmesine karşı koruma: Fıskiyeden, yangın alarm suyundan gelen ya da bu şekilde geliş açısı olan sulara karşı koruma.
4. Su sıçramasına karşı koruma: Yerden sıçrayan, tavandan damlayan, rüzgarla gelen... her yönden sıçrayan sulara karşı koruma.
5. Su fışkırtmasına karşı koruma: Hortumdan gelen su gibi tazyikli sulara karşı koruma.
6. Güçlü su fışkırtmasına karşı koruma: İtfaiye hortumu ve bu şiddetteki tazyikli sulara karşı koruma.
7. Suya 30 dk’dan kısa süreli daldırmalara karşı dayanıklılık: Suya düşmeye, kısa süreli su baskınlarına karşı koruma.
8. Suya sürekli daldırma etkilerine karşı koruma: Su içinde uzun süre çalışabilme özelliği.
IP kodları genellikle 2 basamaklı olduğu için 2 basamaklı olanlarını bir örnekle inceleyecek olursak: IP66
- 1. basamağındaki ‘6’ dan katı cisimlere karşı korumasının toz geçirmeyecek seviyede olduğunu
- 2. basamağındaki ‘6’ dan sıvılara karşı korumasının güçlü su fışkırtmasına karşı koruma düzeyinde olduğunu anlıyoruz.
3. Basamak
| Derece | Koruma | Açıklama |
| 0 | Korumasız. | Cihaz muhafazasının mekanik zorlamaya karşı koruma özelliği yoktur. |
| 1 | 0,225 j(joule)’lük mekanik zorlamaya karşı dayanıklılık. | 15 cm yükseklikten düşen 150 gr’lık bir cismin uyguladığı zorlamaya karşı dayanıklıdır. |
| 2 | 0,375 j’lük mekanik zorlamaya karşı dayanıklılık. | 15 cm yükseklikten düşen 250 gr’lık bir cismin uyguladığı zorlamaya karşı dayanıklıdır. |
| 3 | 0,5 j’lük mekanik zorlamaya karşı dayanıklılık. | 20 cm yükseklikten düşen 250 gr’lık bir cismin uyguladığı zorlamaya karşı dayanıklıdır. |
| 5 | 2 j’lük mekanik zorlamaya karşı dayanıklılık. | 40 cm yükseklikten düşen 500 gr’lık bir cismin uyguladığı zorlamaya karşı dayanıklıdır. |
| 7 | 6 j’lük mekanik zorlamaya karşı dayanıklılık. | 40 cm yükseklikten düşen 1.5 kg’lık bir cismin uyguladığı zorlamaya karşı dayanıklıdır. |
| 9 | 20 j’lük mekanik zorlamaya karşı dayanıklılık. | 40 cm yükseklikten düşen 5 kg’lık bir cismin uyguladığı zorlamaya karşı dayanıklıdır. |
Serbest düşen cisimler için:
1 j = 10 x 1 kg x 1 m (1kg=1000 gr ve 1 m = 100 cm)
Bu formülle cihazların mekanik korumalarını farklı ağırlıklar ve yükseklikler için hesaplayabilmek mümkün. Basit hesap için ağırlığın etkisiyle yüksekliğin etkisinin aynı olduğu düşünülerek; birine yapılan yarıya düşürme, iki katına çıkarma gibi etkileri diğerine yapılan ters etkiyle dengeleyebilirsiniz.
Örneğin:
0,225 j 15 cm yükseklikten düşen 150 gramlık cisim yerine
30 cm yükseklikten düşen 75 gramlık cisim ya da
1,5 m yükseklikten düşen 15 gramlık cisim düşünülebilir.
Ya da daha nesnel bir örnekle:
3 m yüksekliği olan tavandan yere düşen 7,5 gramlık (örneğin yüzük) düşünülebilir.
Bütün bu bilgileri toparlayıp 3 basamaklı IP kodunu da bir örnekle açıklayacak olursak:IP673
- 1. basamağındaki ‘6’ dan katı cisimlere karşı korumasının toz geçirmeyecek seviyede olduğunu
- 2. basamağındaki ‘7’ den sıvılara karşı korumasının suyun içinde yarım saat kalabilecek düzeyde olduğunu ve
- 3. basamağındaki ‘3’ ten mekanik etkilere karşı korumasının 0,5 j’lük mekanik zorlamaya (örneğin 20 cm yükseklikten düşen 250 gr’lık cismin uygulayacağı zorlamaya) dayanabilecek düzeyde olduğunu anlıyoruz.
<< CCTV Kameralı Güvenlik Sistemleri Makaleleri
1 j = 10 x 1 kg x 1 m (1kg=1000 gr ve 1 m = 100 cm)
Bu formülle cihazların mekanik korumalarını farklı ağırlıklar ve yükseklikler için hesaplayabilmek mümkün. Basit hesap için ağırlığın etkisiyle yüksekliğin etkisinin aynı olduğu düşünülerek; birine yapılan yarıya düşürme, iki katına çıkarma gibi etkileri diğerine yapılan ters etkiyle dengeleyebilirsiniz.
Örneğin:
0,225 j 15 cm yükseklikten düşen 150 gramlık cisim yerine
30 cm yükseklikten düşen 75 gramlık cisim ya da
1,5 m yükseklikten düşen 15 gramlık cisim düşünülebilir.
Ya da daha nesnel bir örnekle:
3 m yüksekliği olan tavandan yere düşen 7,5 gramlık (örneğin yüzük) düşünülebilir.
Bütün bu bilgileri toparlayıp 3 basamaklı IP kodunu da bir örnekle açıklayacak olursak:IP673
- 1. basamağındaki ‘6’ dan katı cisimlere karşı korumasının toz geçirmeyecek seviyede olduğunu
- 2. basamağındaki ‘7’ den sıvılara karşı korumasının suyun içinde yarım saat kalabilecek düzeyde olduğunu ve
- 3. basamağındaki ‘3’ ten mekanik etkilere karşı korumasının 0,5 j’lük mekanik zorlamaya (örneğin 20 cm yükseklikten düşen 250 gr’lık cismin uygulayacağı zorlamaya) dayanabilecek düzeyde olduğunu anlıyoruz.
<< CCTV Kameralı Güvenlik Sistemleri Makaleleri
