Bilişim teknolojileri alanında çok fazla kısaltma var. Bunların bir kısmı sonradan uydurulmuş bir kısmı ise genellikle yanlış bilinen bir şehir efsanesi olarak kavramlar sözlüğümüzde yer alıyor. Bu kısaltmaların en değişiklerini sizler için derledik.
HAL
HAL denince akla ilk gelen şey Stanley Kubrick’in meşhur eseri (meşhur olmayan eseri var mı diye merak edebilirsiniz; galiba yok) 2001 A Space Odyssey’deki bilgisayarın adı oluyor. Hatta IBM’a atfen, alfabedeki bir önceki harflerin sıralanmasıyla oluşturulmuş bir isim olduğunu da belki fark etmişsinizdir. Veya iki kere art arda yazarsanız Barış Manço’nun bir şarkısı oluyor. Diğer taraftan, esas bizim ilgi alanımıza giren kavram, alt seviye sistem programcılarının aşina olduğu bir kavram olarak sürücülerle işletim sistemi çekirdeği arasında (veya yapıya göre farklı yerlerde) bulunan Hardware Abstraction Layer’ın kısaltması da HAL olarak geçiyor.
TWAIN
Aklınıza ilk gelen ünlü yazar Mark Twain ve eseri Tom Sawyer geliyor olabilir ama aslında tarayıcılarla ilgili bir arayüz ve genellikle tarama işlemlerinin işletim sistemleri tarafından kolayca ve belirli bir standarda uygun biçimde yapılmasını sağlıyor. Hakkında birçok kısaltma tahmini yapılsa da en meşhuru kesinlikle popüleri Technology Without An Interesting Name (ilginç bir ismi olmayan teknoloji) olsa gerek. Aslında bu bir kısaltma değil gönderme: Rudyard Kipling’in Doğu ve Batı’nın Baladı (The Ballad of East and West) eserinde geçen bir kısımda kullanılan sözcüğe atfen isimlendirilen ve tarayıcıların bilgisayarla bir araya gelmesindeki sorunu (Doğu ve Batı gibi) irdeleyen bir isim
SCSI
Bu kısaltmanın ilginçliği harflerinin teker teker okunmak yerine (es-si-es-ay) değil doğrudan skazi siye okunması. İsmi küçük bilgisayar sistem arayüzü (Small Computer System Interface) olsa da aslında yaklaşık 10 cm genişliğe sahip olan bir bağlantı teknolojisi olarak bilgisayarların ne boyutladan buraya geldiğini bize güzel şekilde ima ediyor. Tabii ki bu teknoloji yerini SAS olarak kısaltılan (havayolu veya yazılım şirketi değil) ve çalışma mantığı olarak yine SCSI’ye benzeyen ama seri olarak ve daha küçük bir arayüzle bağlanarak çalışan seri bağlı SCSI’ye bıraktı.
Boot
Genellikle başlatmak olarak dilimizde kullandığımız boot işlemi (bootlamak, boot etmek gibi de kullanıyoruz) aslında ayakkabı bağından geliyor. İngilizce karşılığı bootstrapping olan terim aslında botlarını bağlamak ve artık kendi kendisine yürür hale gelmekle ilgili. Bootstrapping’den boot şeklinde kısaltılarak kullanılan işlem, sistemin açılmasından işletim sisteminin ilk defa yüklenerek kendi kendine çalışan hale gelmesi arasındaki ilk işlemleri yapan kodun çalışması olarak özetlenebilir. Karşımıza bilgisayar açılmadan önce ayarları yaptığımız BIOS (veya daha modern türevi olan EFI) menüleri de tam da bu işi yapan kısmı yönettiğimiz yerden başka bir şey değil.
Bulut (Cloud)
İnternet üzerinde duran ve eriştiğimiz
cihaza göre şekil alarak bize kesintisiz hizmet sağlayan bulut bilişim hizmetlerine neden bulut dediğimiz de birçoğumuz için muamma. Bulut denmesinin esas sebebi aslında yazılım ve hizmetlerle ilgili planlar anlatılırken akış şemaları internete çıkıp oradan geri gelirken kullanılan bulut figürü. İnternetin (ve öncesinde telefon ve telekomünikasyon sistemlerinin) uçsuz bucaksız yapısını anlatmak için kullanılan bu figür artık yalnızca internet üzerinden verilen hizmetleri betimlemek için kullanılmaya başlandı. Belgelerde ilk kullanımı 1990’lara dayanırken popülerleşmeye ve ürünlerde kendisini göstermeye başlaması 2000’lerin ortasında gerçekleşiyor.
Phishing
Türkçede olta saldırısı olarak kullandığımız phishing terimi balığa çıkmakla yapısal olarak da benzerlik gösteren bir dijital saldırı yöntemi. Phishing ve balık tutmak anlamındaki fishing sözcüğü arasındaki fark p harfinin parola (password) sözcüğünün ilk harfi olmasıyla ilgili. Bu saldırıda saldırganlar sahte sitelere kullanıcıları yönlendirerek parolalarını çalmayı hedefler. Yani oltalarını atar ve balıkların (kullanıcıların) bu oltaya gelmesini beklerler.
Trollemek
İnternet forumlarını ve mesaj panolarındaki kullanıcıları rahatsız ederek popüler olan ve bunu kasıtlı olarak sürdüren kullanıcılar için kullanılan trollemek terimi ilk başta balı avlamaktaki trol olarak düşünülebilir. Denizin dibini kazıyarak oradaki hayatı mahveden troller elbette kullanıma uyuyor gibi görünüyor. Ama aslında troll kavramı İskandinav mitolojisindeki gezginlere musallat olan devlerden geliyor. Troller insanları kızdırarak olağan şartlarda ağza alınmayacak sözler söylemelerine sebep olup suçsuz kişileri suçlu durumuna düşürme veya geniş kitlelere hitap eden insanları kandırarak onları rezil eden hareketler yapmaya itme gibi eylemler de yaparlar. Troller anlaşıldığında (ki genellikle hızla anlaşılır) onlara sembolik biçimde balık verilerek uzaklaştırılırlar. <°))))><
Bu yazıyı okuyanlar, bunları da okudu:
Teknolojimiz Güneşe mi Bağımlı?
Büyük Veri - Big Data Nedir? Uygulamalar ve Fırsatlar
BT Danışmanlarının Dikkat Etmesi Gereken 5 Nokta
