Hepimizin birer kimliği olduğu gibi bilgisayarların, telefonların da kimlikleri vardır. Aygıtların kimlikleri de kendilerini belirleyen rakamlardan oluşur.
Bu yazımızda sizlere IP adresinin tanımından ve türlerinden, alan adlarının IP adresleriyle nasıl eşleştiğinden, DHCP sunucusundan, ağlardan bahsedeceğiz ve son olarak kendi IP adresinizi bulabilmeniz için sizlere yardımcı olacağız.
IP Adresi Nedir?
IP adresi “İnternet Protokolü” anlamına gelir. İnternet Protokolü, bir dizi iletişim protokolünün bir araya geldiği internet ortamında kullanılan en temel protokoldür. Cihazların birbirleriyle iletişim kurabilmesi için bazı kuralları yerine getirmesi gerekir. TCP (Transmission Control Protocol) /IP (Internet Protocol), internet üzerindeki ağ cihazlarının birbirlerine bağlanmasını sağlarken, aynı zamanda verinin karşı tarafa giderken güvenliğinin korunması için içeriğinde bilgi içeren bir İnternet Protokol Paketi’dir. IP adresindeki IP; 1970’lerde geliştirilmiştir ve internetteki cihazların nasıl bilgi alışverişi yaptığıyla ilgili her şeyi tanımlayan internet protokol paketinin temel taşıdır.
Bilgi, ağ üzerinden paket adı verilen ayrı parçalar halinde iletilir. Genellikle her paket, gönderen aygıtın iletmeye çalıştığı verilerden oluşur ancak paketle ilgili meta verilerden oluşan bir başlık içerir. Paket başlığında saklanan diğer veri parçaları arasında paketi gönderen cihazın IP adresi ve paketin gittiği cihazın IP adresi bulunur. Yönlendiriciler ve diğer ağ altyapısı paketlerinin gitmesi gereken yere ulaştığından emin olmak için bu bilgi kullanılır.
Alan Adları IP Adresleriyle Nasıl Eşleşir?
Web sitelerinin kelime içeren ” www.karel.com.tr “ gibi alan adları olarak bilinen, herkes tarafından okunabilen adresleri vardır. Alan Adı Sistemi veya DNS, İnternet Protokol Paketi’nin başka bir parçasıdır ve etki alanı adları kullanılarak yapılan isteklerin doğru IP adresine ulaşmasını sağlar. Yani DNS’nin IP adresi altyapısının üzerinde daha kullanıcı dostu bir tabakayı temsil ettiğini düşünebilirsiniz. Aynı zamanda, IP adresi, internete bağlı cihazların bulunmasının temel yoludur ve bazı durumlarda bir alan adı, farklı IP adreslerine sahip birden çok sunucuya karşılık gelebilir.
IP Adresi Sürümleri: IPv4 VE IPv6 Arasındaki Fark Nedir?
IP adreslerinin IPv4 ve IPv6 olmak üzere iki sürümü vardır. Aralarındaki en büyük fark, IPv4 (232) adreslerinden çok daha fazla ve benzeri olmayan IPv6 (2128) adresleri oluşturmak mümkündür. Bu durum kullandıkları format sayesinde olur. IPv4 adresleri aşağıdaki gibi noktalarla ayrılmış dört parça halinde yazılır.
45.48.241.198
Geleneksel onluk tabanda rakamlarla yazılan her parça, 0 ile 255 arasında sekiz bitlik bir ikili sayıyı temsil eder. Noktalarla ayrılmış bu dört sayının her biri standart ondalık gösterimde yazılmıştır ancak bilgisayarlar temelde sayılarla ikili olarak ilgilenir. Sadece sıfırlar ve birler kullanılır ve bir IPv4 adresindeki sayıların her biri 8 bitlik bir ikili sayıyı temsil eder. Bu da hiçbirinin 255’ten (ikili sistemde 111111) yüksek olmayacağı anlamına gelir.
IP adresleri 1983’ten beri var olduklarından, bunun gibi IP adreslerini daha önce de görmüş olabilirsiniz. Protokolün yeni sürümü olan IPv6, artık yavaş yavaş IPv4’ün yerini alıyor ve adresi şöyle görünüyor:
2620:cc:8000:1c82:544c:cc2e:f2fa:5a9b
Dört sayı yerine sekiz sayı olduğunu, hepsinin numara olduğunu ve bunların virgül yerine iki nokta üst üste işareti ile ayrıldığını unutmayın.
IPv6 adresleri on altılık taban gösteriminde yazıldığından, burada harfler olduğunu görürüz; bu, 1-16 rakamları taban 10 sayılarını benzersiz bir şekilde temsil etmek için 16 farklı simgenin gerekli olduğu anlamına gelir. Kullanılanlar 0-9 rakamları artı A-F harfleridir. Bu sayıların her biri 16 bitlik bir ikili sayıyı temsil eder ve IPv4 adresinin 8 bitlik bileşenleri arasındaki fark, IPv6’nın varlığının ana nedenidir.
IPv4 adresleri 32 bit sayılardır ve bu uzunluktaki adreslerin toplam sayısı (yaklaşık 4,3 milyar) 232’dir. Bu, internetin ilk günlerinde yeterli görünen sayıdır ancak internete bağlı cihazlar çoğaldıkça gizli bir kriz olarak görünmeye başlamıştır. IPv6 adresleri 128 bit sayılardır. Yani 2128 olası adres vardır, bu sayı 39 basamak uzunluğunda olduğu için yazmak biraz zor olacaktır ancak onun yerine 340 undesilyon ifadesini kullanabiliriz.
IPv6’nın gelişmesini sağlayan şey, IPv4’ün biteceğinden duyulan endişedir. Ancak pratikte IPv4 adresleri hala yaygın olarak kullanılmaktadır. Sonraki bölümlerde bahsedeceğimiz gibi, IP adreslerinin ağa bağlı cihazlara nasıl atandığı ve kendi sınırlı IP adresleri kümesiyle özel ağların nasıl oluşturulabileceği ile ilgilidir.
IP Adresleri Nasıl Atanır?
Uluslararası Tahsilli Numaralar Kurumu’nun (IANA) belirttiği gibi hem IPv4 hem de IPv6 adresleri genellikle aşamalı bir şekilde atanır. IANA, bu aşamaların en üstünde yer alır. IANA, bölgesel internet kayıtlarına IP adresi blokları atar. Bölgesel kayıtlar sırayla ulusal kayıtlara daha küçük bloklar atar ve böylece bloklar en sonunda cep telefonu şirketlerini içeren bireysel internet servis sağlayıcılarına (ISS) atanır. Bireysel cihazlara belirli IP adresleri atayan ISS’lerdir.
Statik ve Dinamik IP adresleri ve DHCP nasıl tanımlanır?
Statik IP adresi bir ISS tarafından bir cihaza atanan ve sabit kalması garanti edilen adrestir. Bilgisayarınızın adresi 45.48.241.198 ise siz istediğiniz kadar öyle kalacaktır. Statik IP adresleri, web sunucuları veya oyun sunucuları gibi internette kolayca bulunması gereken cihazlar için önemlidir.
ISS’nin dağıtacak sınırlı sayıda IPv4 adresi olduğu bakış açısından düşünürsek, statik bir adres kiralamanın bir avantajı, adresin başka kimse tarafından kullanılamamasıdır, ancak son kullanıcıların büyük çoğunluğu sadece gerçekten internete erişirken bir adrese ihtiyaç duyar. Bu kullanıcılar için, ISS’ler dinamik IP adresleri atar. Temelde bir cihaz ağa her bağlandığında yeni bir adres verir ve cihaz bağlantısı kesildiğinde bu adresi tekrar kullanılabilir adresler havuzuna gönderir. Bu teknik, IP adreslerinin korunmasına yardımcı olur. Bir ISS’nin bir milyon müşterisi varsa sadece belirli bir zamanda ve yarısı çevrimiçiyse, ISS’nin havuzundaki adreslerin tamamına ihtiyacı yoktur.
IPv4 ağları için, IP adreslerini dinamik olarak atama süreci ve diğer süreçlerle birlikte, sürecin çoğunu otomatikleştiren ve aynı anda iki cihaza aynı adresin atanmamasını sağlayan Dinamik Ana Bilgisayar Yapılandırma Protokolü (DHCP) tarafından yönetilir. Bununla birlikte, ağ sağlayıcılarının elinde daha fazla kontrol sağlayan DHCP protokolünün güncellenmiş bir sürümü olan DHCPv6 da vardır.
Genel ve Özel IP Adresleri Nasıl Çalışır?
Bu kısma kadar genellikle IP adreslerinden bahsettik, ancak dünya üzerindeki tek adres grubu IP değildir. 4,3 milyar IPv4 adresinin tamamı herkese açık olarak bağlı cihazlar tarafından kullanılamaz.
Tipik bir ev veya şirket ağı, genel internete bir yönlendirici aracılığıyla bağlanır ve ISS tarafından atanan IP adresi bu yönlendiricidir. Dış dünyadan, yerel ağ cihazlarından gelen tüm trafik o genel IP adresinden gelir, ancak ağ içinde her aygıtın (yönlendirici dahil), genellikle yönlendirici tarafından DHCP aracılığıyla atanan yerel ve özel bir IP adresi vardır. Bu adresler yalnızca yerel ve özel ağ içindeki paketleri yönlendirmek için kullandıkları ve ağ dışındaki hiç kimse tarafından görülemedikleri için özel olarak kabul edilir. Kısaca, aynı IP adresi, kafa karışıklığına neden olmadan sonsuz sayıda özel ağda kullanılabilir. Aslında, bu özel ağlarda kullanılmak üzere özel olarak ayrılmış IP adresi blokları vardır. (Küçük ev ağları için 192.168 ile başlayan adresler oldukça yaygındır.)
Yönlendiricinin işi, özel ağ ile genel internet arasında geçen, ağ adresi veya NAT olarak bilinen bir işlem olarak, her paketin başlıklarındaki kaynak ve hedef IP adreslerini gerektiği gibi değiştirmektir. Bunu yapmak için birkaç yöntem vardır. Yaygın olarak, dahili ağdaki her aygıtı paket başlığında listelenen bir ağ bağlantı noktasıyla ilişkilendirmektir. Bu bağlantı noktası bilgisi, tümü yönlendiriciye atanan halka açık IP adresine adreslenmiş gelen paketlerin son hedeflerini belirler. Bu durum IPv4 adreslerine özeldir ve yerel ağlardaki patlama, ağa bağlı cihazlar her evde çoğalsa bile toplam IPv4 adresi eksikliğini önlemede büyük bir faktör olmuştur. IPv6 adresleri o kadar çoktur ki evrensel IPv6’nın benimsenmesinden sonra bu tür özel ağların gereksiz olacağı varsayılıyor, ancak IPv4 üzerinden internete bağlanan özel bir dahili IPv6 ağı kurmak istiyorsanız, kullanabileceğiniz özel IPv6 adres aralıkları da vardır.
Alt Ağ ve Alt Ağ Maskeleri Ne İçin Kullanılır?
IP adresleri sınıflara ayrılmıştır. Genel olarak, soldaki sayılar size o IP adresine sahip cihazın hangi ağda olduğunu söylerken, sağdaki sayılar belirli cihazı tanımlar. Ancak İnternet Protokolü ayrım çizgisinin nerede olduğunu tanımlamaz; ek olarak, bir adresteki bazı bitler, bir ağı veya alt ağı tanımlamak için kullanılabilir.
Yönlendiriciler, bir IP adresinin hangi bölümlerinin bir alt ağ maskesi kullanarak ağlara, alt ağlara ve cihazlara atıfta bulunduğunu belirler. IPv4’te bir ağ maskesi, standart bir IP adresi gibi 8 bitlik bir sayıdır, ancak bunların tümü solda ve sıfırları sağdadır; temelinde, birler ve sıfırlar arasındaki bölme çizgisi, alt ağ maskesinin başvurduğu adres alnındaki bir IP adresi içindeki bölmeyi tanımlar. Buradaki asıl mesele oldukça ayrıntılıdır ve ikili bitsel işlemleri içerir. IPv6’da alt ağlara ayırma çok daha basittir ve çoğunlukla, bir dizi alt ağ adresini belirtmek için adreslerin yalnızca basamaklarını bölmeyi içerir.
Unutulmaması gereken önemli bir nokta, alt ağ bilgilerinin paket başlıklarında yer almadığı veya kaynak ve hedef cihazlar tarafından bilinmediğidir. Bunun yerine, paketlerin doğru fiziksel ağlarda doğru cihazlara nasıl teslim edileceğini belirlemek için IP adreslerini kullanan yönlendiriciler ve diğer altyapılar tarafından kullanılır. Örneğin; alt ağ oluşturma yoluyla, bir ağ yöneticisi sıralı bir IP adresi bloğu alabilir ve bunları üç ayrı fiziksel alt ağa dağıtabilir. Paketin bu alt ağları bilmesine gerek yoktur. Yönlendirici, zamanı geldiğinde paketin nereye gönderileceğini bulmak için arama tablolarını kullanır.
IP Adresimi Nasıl Öğrenirim?
Bloğumuzu okurken “IP adresim nedir?” diye düşünmüş olabilirsiniz.
whatismyip.com gibi pek çok web sitesi size IP adresinizi söyleyecektir. Aslında bunu söylemek, siteye gönderdiğiniz her ağ paketi zaten bu bilgiyi içerdiğinden oldukça kolay olacaktır, ancak çoğu insan gibi, cihazınızı yerel bir ağa bağladıysanız, bu sitelerden alacağınız sonuç, yönlendiricinize atanan halka açık IP adresidir. Yerel ağınızda özel IP adresinizi bulmak için cihazınızın ağ ayarlarına girmeniz gerekir.
Bir VPN ile IP adresinizi Nasıl Gizlersiniz?
IP adresimiz bizim hakkımızda birçok bilgiyi ortaya koyabilir. Örneğin, herhangi birine yaklaşık coğrafi konumunuzu söyleyecektir ve bunu istememeniz için birçok sebebiniz olabilir. IP adresinizden konumunuzun bulunmasını istemiyorsanız., sanal bir özel ağ, yani VPN kullanabilirsiniz.
Bir VPN hizmeti, cihazınızdan VPN sağlayıcısı tarafından barındırılan özel bir ağa genel internet üzerinden şifreli bir bağlantı oluşturabilir. Bu, ev ağınıza bağlanmak gibidir, ancak ağ yönlendiricisi dünyanın öbür ucunda olabilir. Harici sitelerde, IP adresiniz VPN sunucunuza atanan adres olacaktır. IP adresleri gizlilik açısından pek bir şey sunmayabilir, ancak VPN’ler bunu aşmanın akıllıca bir yolunu sunar.
VPN türleri, kaynak cihazdan oluşturulabilir ve her biri uyumlu VPN yazılımı ile donatılmışsa hedef cihazda sonlandırılabilir. Birçok kuruluş, kendi aralarında ve uyumlu VPN yazılımına sahip uzak cihazlar arasında tüneller oluşturan VPN ağ geçitlerini destekler.
Bu yazıyı okuyanlar, bunları da okudu;
VPN Nedir, Nasıl Çalışır ve Nasıl Kurulur?
DNS Nedir, Nasıl Çalışır? DNS ile İlgili Bilmeniz Gereken Tüm Bilgiler
IP Telefon Santralı Kullanmak İçin 10 Neden
