Yapay Zeka Nedir?
Yapay zeka, en kısa tanımlamayla, bir bilgisayarın veya bilgisayar kontrolündeki bir robotun hareketlerini zeki canlılara benzer şekilde yerine getirme yeteneğidir. AI olarak kısaltılan Artificial Intelligence çalışmaları genellikle insanın düşünme yöntemlerini analiz ederek bunların benzeri yapay yönergeleri geliştirmeye yöneliktir.
Yapay zekanın ortaya çıkması ve geliştirilmesi, insanlığa büyük bir fayda sağlamasının yanında yepyeni sorunları ve zorlukları beraberinde getiriyor.
Yapay zeka algoritmaları ileri seviyede geliştikçe, iç işleyişlerini anlamak da daha zor hale geliyor. Bu durumun ilk nedeni, onları geliştiren şirketlerin kendi patentli algoritmalarının incelenmesine izin vermemesidir. Tam bu noktada yapılması gereken, sistemi daha da karmaşıklaştırmadan, şeffaf bir yapıya bürünmesini sağlamak.
Uzun vadeli bakıldığında yapay zeka algoritmaları, hakim oldukları görevlerde bu konuda uzman insanlardan daha iyi bir performans gösterebilirler. Örneğin yoğun bir makine öğrenimi(machine learning) algoritmasına bağlı olan sürücüsüz araçlar, trafik kazalarının %90 oranında azalmasını sağlayacaktır.
Bir diğer örnek ise yapay zeka tanı platformu. Tehlikeli hastalıkları teşhis etmede ve hayat kurtarmada insandan çok daha başarılı olabilir. Böylece felaketlerin önlenmesi ve maliyetlerin düşürülmesi için insanların sahip olmadıkları yetenekleri kullanabilir.
Yapay Zeka Hata Yapabilir!
Fakat en nihayetinde yapay zeka da kusursuz değildir ve hata yapabilir. Fakat yine de hata oranı insanlara göre daha azdır. Geçen yıl bir oyununda yapay zeka destekli rakip, çılgın bir şey yaptı ve oyuncuları avlamak için süper silahlar üretmeye başladı. Bir diğer olayda ise, Microsoft’un yapay zeka chat botu Tay, piyasaya sürüldükten sonra yorumlarıyla tepki çekti.
Bahsettiğimiz bu hataların hiçbiri çok ciddi değil ve olası bir zarar kafaya takılacak kadar önemli değil. Bununla birlikte makine öğrenme algoritmaları ve yapay zekanın diğer alt kümeleri önümüzdeki dönemde çok daha fazla alanda yer alacak. Bu alanların bazıları; sağlık hizmeti, ulaşım ve hukuk gibi hata yapılması durumunda ölümcül sonuçlara sebep olan alanlardan oluşacak.
Biz insanlar her zaman hata yapabiliriz ve bunların bazıları çok tehlikeli olabilir. Fakat buradaki fark, bizler bu hataların ardındaki sebepleri ve sorumluluklarımızın dayanağını açıklayabiliriz. Yapay zekayı kullanmadığımız yazılım sürecinde bile bu durum kodlamaya ve bazı kurallı yapılara bağlıdır. Yanlışlıklar değerlendirilebilir ve çözümlenebilir, ayrıca kusurlar veya olası suçlar çok iyi tanımlanabilir.
Aynı durum yapay zeka için söylenemez. Özellikle yapay zeka uygulamalarında anahtar rol oynayan nöral ağlar “kara kutu” gibi bir şeydir. Sıklıkla mühendisler bile algoritmalarının neden kesin karar verdiklerini açıklayamıyor. Geçtiğimiz yıl Google’ın Go Playing yapay zekası, profesyonellerin düşünemediği hamlelerle dünyada adeta şok etkisi yaratmıştı.
Nuance yöneticisi Nils Lenke, nöral ağ hakkında şöyle diyor; “İçerde ne olduğu her zaman açık değildir, siz networkün kendi kendini düzenlemesini sağlarsınız. Fakat bu durum, kendi kendini organize ederken size bunu nasıl yaptığını söyleyeceği demek değildir.”
Yapay Zeka Ne Kadar Güvenli?
Karar verme aşamasında tüm kontrolün bu algoritmalarda olması bazı problemlere neden olabilir. Peki, sürücüsüz araç ölümcül bir kazaya sebep olursa bunun sorumlusu kim olacak?
Yolcularınızı, onların kontrol etmediği bir şey için sorumlu tutamazsınız. Ayrıca böyle karmaşık ve değişken bir durumu açıklamak, üreticiler için hayli zor olacak. Tabi araçtan kendi kendine hareketlerini açıklamasını bekleyemezsiniz.
Aynı durum, bir hastanın iyileşme sürecinin kontrolüne otomatik olarak sahip olan yapay zeka uygulamaları için de söylenebilir. Ya da suçluların hapiste veya serbest kalmasına karar veren bir risk değerlendirme algoritması…
Yani yapay zekanın kendi kendine karar verme mekanizmasına güvenebilir miyiz?
Evet, reklamlar, oyunlar ve netflix önerileri gibi hatanın tolere edilebildiği risksiz görevlerde güvenebiliriz. Ancak sosyal, ekonomik ve politik yıkımlar getirebilecek durumlarda henüz değil. Çünkü bizler halen tüm kontrolü robotlara vermeye hazır değiliz.
Lenke’nin dediği gibi “Elinizin altındaki görevlere bakmanız gerekir Bazıları için, ne olduğunu tamamen anlamadıysanız veya ağ yanlış olsa bile gerçekten kritik değildir. Örneğin müzik öneren bir sistemde hiçbir şey yolunda gitmeyebilir ve sadece sıkıcı bir müzik dinlersiniz. Fakat alım satım gerektiren kurumsal müşteri servisi gibi uygulamalarda veya klinik dokümantasyon iyileştirmesi gibi bilgisayar destekli uygulamalarda, yapay zekayı ayrı tutmak yerine onu insan gücüyle beraber kullanırız.”
Şimdilik yapay zeka potansiyelini insan gücünü tamamlamada kullanacak gibi görünüyor. Hali hazırda tıpta ve siber güvenlikte bunu yoğun olarak görüyoruz. Yapay zeka, veriye yönelik araştırmaya ve analize bakabilir ve bununla birlikte uzmanlık, paha biçilemez anlayış ve öneri de sunabilir. Sonrasında uzmanlar karar verir ve muhtemel sonuçların sorumluluğunu üstlenir.
Yapay Zeka ve Şeffaflık Sorunları
Bu süre içerisinde firmalar ve organizasyonlar yapay zekayı daha şeffaf ve anlaşılır hale getirmek için daha fazlasını yapmalıdır. Mesela Tesla’dan Elon Musk ve YCombinato’dan Sam Altman’ın kurduğu kar amacı gütmeyen bir şirket olan OpenAI buna bir örnek sayılabilir. OpenAI’nin amacı, yapay zeka araştırma ve geliştirmeyi halka açmak ve ayrıca maddi çıkarlardan uzaklaştırarak bağımsızlaştırmak.
Bir diğer kuruluş olan Partnership AI, farkındalığı arttırmayı ve önyargılara karşı koymayı amaçlıyor. Microsoft, IBM ve Google gibi teknoloji devleri tarafından kurulan Partnership, aynı zamanda yapay zekanın etik kuralları ve en iyi uygulamaları üzerine çalışmalarını sürdürüyor.
Sonuç olarak başaracağız! İnsan beyniyle eş değerde bir yapay zeka elde edeceğiz. Belki o zaman, arabalarımız ve robotlarımız mahkemeye gidecek ve yaptıkları eylemler için yargılanabilecek. Fakat sonra, tamamen farklı problemlerle uğraşacağız.
Bu yazıyı okuyanlar, bunları da okudu;
Devletlerin Siber Saldırı Önlemleri
Bulut Çözümleri İnsanları İşinden Mi Edecek?
Windows 10'da Sesli Asistan Dönemi
