2021 yılı Karel için nasıl geçti? 2022 hedefleri ve beklentileri neler? 2021’in Karel’e ve elektronik sektöründeki firmalarda ne gibi etkileri oldu? Karel Teknik Murahhas Üyesi Yaman Tunaoğlu, BloombergHT'de canlı yayında değerlendirdi.
Video metni:
Bu sene daha fazla ARGE’ye yatırım yapan, teknolojik ekipmanlarını daha iyi kullanan, bu alanda kendini geliştiren ve iş modellerini bu alana dönüştüren şirketler kazandı. Siz de Karel olarak bunlardan bir tanesisiniz. 2021 Karel ailesi için nasıl geçti?
2021 zor bir yıldı. Bir taraftan pandemi, bir taraftan da çip krizi vardı. İkisi bir arada olunca, üretim yapan, özellikle elektronik firmaları için zor bir yıl oldu. Hem lojistik hem de bol malzemeyi uygun fiyata bulma açısından problemler yarattı ama biz bir şekilde bunu düzgün yönettik. 20 Milyon dolar civarında bir siparişi önümüzdeki yıla sarkıtsak da, geçen seneye kıyasla gelirlerimizi dolar bazında arttırdık. İlk dokuz ayın verileri halka açık olduğu için biliniyor. Türk lirası olarak %65 civarında gelirlerimizde artış var. Sanıyorum ki benzer bir trend sene sonuna yansımış olacak. O yüzden, Karel açısından başarılı bir yıl olarak değerlendirebiliriz.
2020 ve 2021 Yılında Karel’in İçindeki Dönüşümler Neler Oldu?
Otomotiv sektöründen savunma sanayisine kadar birçok alanda vardınız ama detayları biraz da sizden alalım. 2021’i tamamlarken iş ortaklarınız ve gelirinizin çevresindeki sektörel dağılıma bakıldığında paylar nasıl? 2020’de nasıldı? Yüzdesel değişimleri söylerseniz, Karel’in içindeki dönüşümü yatırımcılara daha iyi anlatmış oluruz.
Karel bir teknoloji firması ama kendi içerisinde birden çok teknolojik faaliyet barındırıyor. Bunlardan en büyüklerinden bir tanesi elektronik üretim. Elektronik üretim tarafında 2020’ye göre önemli bir artış oldu. Çünkü, büyük bir talep var. Pandemide biraz duraklayan üretim, 2021 yılında tüm dünyada patladı ve bir üretim çılgınlığı vardı. Doğal olarak, bundan biz de etkilendik. Çip krizi bunu biraz zorlaştırsa da yine de ciro artışı vardı. Önümüzdeki sene bu şekilde devam edecek mi, göreceğiz. Çok emin değilim. Savunma sanayi geçen seneyle benzer oranlarda gitti. Aslında daha yüksek olacaktı ama çip krizinden dolayı bazı teslimatlar ancak önümüzdeki yıla sarktı. Otomotiv bizim çok önem verdiğimiz sektör ama şu anda o sektöre girme aşamasındayız. Yani, TOGG, Isuzu gibi birçok firmaya yeni ürenler yapıyoruz. Nominasyon aldık. Ancak, bu ürünler şu anda prototip araçlarda kullanılıyor. Bunun gelirini üretim başladığı zaman Karel’de göreceğiz. Herhalde, önümüzdeki senenin sonundan itibaren ve TOGG’un üretime başlamasına paralel olarak, otomotiv tarafında gelir bilançomuzda görmeye başlayacağız. Savunma tarafında da, yurt dışındaki savunma ürünlerine iyi pazarlar buluyoruz. Irak, Pakistan, Bangladeş, Kazakistan ile yakın ilişkiler içerisindeyiz. Muhtemelen, 2022 yılında savunma tarafında da ihracat açısından bir iyileşme ve gelişme sağlayacağız. İhracat, firmanın dengesi açısından çok önemlidir. O tarafta ciddi bir fırsat olduğunu da görüyoruz.
Yeni Yatırımlar ve Mevcut Siparişler Nasıl Finanse Edilecek?
Bahsettiğiniz 2022’ye sarkan siparişlerin finansman tarafını merak ediyorum. Hem yeni yatırım hem de mevcut siparişlerin nakit akışını yönettiğinizde, önümüzdeki süreçte borçluluk rakamlarınız nereye gelecek? Yeni yatırımları öz sermaye ile mi yapacaksınız?
Biz kredi kullanan bir firmayız. Gelirlerimizin büyük çoğunluğu da dövize endeksli olduğu için döviz kredisi kullanıyoruz. Çip krizi sonuçta verimliliği düşürdü. Yani, bir ürünü üretmek için hemen hemen tüm parçalar var ancak bir tanesi olmayınca üretemiyorsunuz. Üretemeyince de stoğunuz artıyor. Dolayısıyla, giderleriniz, borç ve ihtiyacınız artıyor. Kredilerimizde bir artış oldu ancak sene sonunda yani son çeyrekte birtakım finansal yöntemleri kullanarak kredi borçlarımızı daha düşük seviyelere çektik. Önümüzdeki dönemde, stokları eritmeye başladığımızda, sarkan siparişleri üretip teslim ettiğimizde kredi yükümüz düşecek. Gelirinin büyük çoğunluğu dolar olan bir firma olduğumuz için, kurun yükselmesinden ciddi bir risk yaşamıyoruz ancak kurun durağan olması lazım. Tabii ki çok oynadığı zaman da üretim ve tedarik açısından problemler yaşıyoruz.
2022 Hedefleri Hisse Seviyelerine Yansıdı Mı?
Şimdi hisseleri ekrana getirelim. Yılbaşından bu güne bakıldığında, kapanış rakamı olarak hissenin bu yıl gördüğü en yüksek seviye 13.85 kuruştu. Gün içerisinde de 14.51 kuruşa kadar yükselmişti. 1 Ocak’tan itibaren baktığımızda %110’un üzerinde bir kazanç vardı. Son dönemde borsadaki genel düşüşle beraber kazanımların bir kısmını verse de Karel’in yılı kabaca %75’lik bir getiriyle kapatmaya hazırlandığını görüyoruz. Reel olarak yatırımcınıza kazandırmışsınız. Enflasyonun çok üzerinde bir getiri sunmuş hisse. Nasıl değerlendiriyorsunuz bu performansı? 2022’deki hedefleriniz hisseye yansımaya başladı mı sizce? Yerli-yabancı ve kurumsal-bireysel ilgisi nasıl?
Yatırımcılara kazandırıyor olmamız çok sevindirici. Bu yükselişin temel nedeni teknolojinin ön plana çıkışıdır. Karel gibi elektronik sektöründe, hem üretim hem de Ar-Ge yeteneğine sahip firmaların önlerindeki fırsat büyük oranda artmıştır. Dolayısıyla, yatırımcılar bunu değerlendirirken Karel’in önündeki bu fırsatları görüp yatırım yapıyorlar. Açıkçası, bunu biz de aynı şekilde görüyoruz. İş ortaklıklarımızı hem otomotiv hem de akıllı yaşam konsepti altında, girişim firmalarındaki yatırımlarımızla arttırıyoruz. Bu sene Nokia Avrupa ile bir üretim anlaşması yaptık. Bu, üretim kapasitesinde önemli bir artış demektir. Önümüzdeki sene muhtemelen yeni bir üretici için ilk adımları atacağız. 2022’de tamamlanmaz ancak 2023’te tamamlanır. Siz de görüyorsunuz, bu son dönemde pandemi ve ticaret savaşları nedeniyle Çin’den Türkiye’ye doğru sadece üretimde değil, her sektörde bir üretim kayması var. Bu ülkemiz için çok büyük bir fırsat. Biz de bu fırsatı görüyoruz. Bunun için gerekli adımları atıyoruz. Firmayı o şekilde yönlendiriyoruz. Yatırımları planlıyoruz. Dolayısıyla, daha kıymetli bir firma haline geliyoruz. Bu şekilde devam edeceğini tahmin ediyoruz.
Bu yazıyı okuyanlar, bunları da okudu;
Bilişim Sektörü Pandemi Dönemini Nasıl Geçiriyor?
Teknoloji Alanında Çalışıyorsanız Mutlaka İzlemeniz Gereken Ekonomi Sunumu
6G Neler Getirecek? 6G’ye Nasıl Hazırlanılır?
